گرفتگی های شکمی و دل پیچه شرایط آزار دهنده ای است که می تواند زنان و حتی مردان را درگیر نماید. در مورد زنان این نوع از گرفتگی ها و انقباضات شکمی اغلب به دردهای قاعدگی نسبت داده می شود، اما شواهد حاکی از این است که حتی بدون پریود هم، در برخی از موارد علل دیگری می توانند عامل ایجاد کننده آن باشند.
علل دل پیچه در بزرگسالان
دل پیچه ها معمولا دردهای ناگهانی و به صورت گه گاه هستند که می توانند از قسمت بالای ناف تا کشاله ران در مردان در پی بگیرند. صرف نظر از مشکلات متداولی مانند دل پیچه و اسهال ، نفخ و یبوست و سوء هاضمه که شاید بارها در طول زندگی هر فردی رخ دهد، برخی از موارد دل پیچه بزرگسالان به صورت بیماری های مزمن و گاهی با ظاهر حاد خود را نشان می دهند مانند:
بیماری التهابی روده (IBD)
بیماری های التهابی روده (مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو) شرایط مزمن یا طولانی مدتی هستند که افراد آن را به صورت تورم و سوزش در قسمت های مختلف دستگاه گوارش خود را تجربه می کنند. این وضعیت به علت مشکلات سیستم ایمنی رخ داده و متفاوت از بیماری سندرم روده تحریک پذیر (IBS) است. کرون می تواند هر بخشی از دستگاه گوارش شما از جمله دهان را تحت تاثیر قرار دهد. ولی کولیت اولسراتیو فقط روده بزرگ را درگیر می کند.
در کرون، انقباضات شکمی و دلپیچه شدید در قسمتهای پایین یا میانی سمت راست شکم خود احساس خواهید کرد که می توانند خفیف تا شدید باشند. اگر مبتلا به کولیت اولسراتیو باشید، گرفتگی در قسمت پایین سمت چپ معده شما خواهد بود. علائم شما بستگی به نوع خاص IBD دارد. برخی از علائم دیگر آنها عبارتند از:
- تغییرات شدید در حرکات روده (اسهال، یبوست)
- نیاز فوری به دفع مدفوع
- احساس عدم تخلیه کامل مدفوع
- وجود خون در مدفوع
- کاهش وزن
- تب
- خستگی
سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
این اختلال باعث درد معده و نفخ همراه با اسهال، یبوست یا هر دو می شود. احساس گرفتگی ها بصورت ناگهانی و در بالای ناف هستند و ممکن است بعد از دفع مدفوع از بین بروند. درد خاص فرد به یبوست یا اسهال بستگی دارد. فرد ممکن است وضعیتی مابین این دو یا تنها یک نوع را تجربه کند. علائم معمولا در طول قاعدگی بدتر می شوند.
برخی از افراد مبتلا به روده عصبی ممکن است احساس فشار و عدم تخلیه کامل مدفوع داشته یا در معده خود احساس تهوع، نفخ کنند. البته احتمال مشاهده ترشحات مخاطی و کف سفید در مدفوع هم وجود دارد.
آپاندیسیت
تحریک و تورم کیسه آپاندیس در انتهای روده بزرگ است. احساس گرفتگی عضلات ممکن است در ابتدا بصورت درد اطراف ناف خود را نشان داده و سپس بدتر شده و به سمت راست و پایین شکم حرکت می کند. حتی ممکن است شما را از خواب بیدار کند و در صورت سرفه، عطسه یا حرکت ممکن است باعث درد شود.
متخصصین داخلی طبینجا بصورت آنلاین می توانند پاسخگوی سوالات شما باشند.
علت دل پیچه در زنان
1. تخمک گذاری
دل پیچه در زنانی که وارد دوره یائسگی نشده اند ممکن است در در اواسط ماه، حدود 10 تا 14 روز قبل از پریود رخ دهد. این حالت بدین دلیل اتفاق می افتد که تخمک رها شده، بدن را برای بارداری احتمالی آماده می کند. این گرفتگی های شکمی بی خطر سندرم میتل اشمرز یا درد میانی نامیده می شوند. زنان ممکن است متوجه درد در یک قسمت پایین شکم خود شوند.
این دردها چند دقیقه تا چند ساعت طول کشیده و ممکن است تیز و ناگهانی بوده، یا بصورت یک گرفتگی کسل کننده خود را نشان دهند. سمت درد بستگی به این دارد که کدام تخمدان تخمک را آزاد کرده است. ممکن است هر ماه سمت درد عوض شود یا هر بار در همان مکان احساس شود.
2. کیست تخمدان پاره شده
کیست تخمدان کیسه ای از مایع است که گاهی اوقات روی تخمدان ها تشکیل می شوند. یک نوع آن که کیست فولیکولی نام دارد، برای آزاد کردن تخمک پاره شده و بعداً در بدن حل می شود. اگر این اتفاق نیفتد، یک کیست متفاوت می تواند تشکیل شود ولی بیشتر آنها بی ضرر هستند. اما اگر یک کیست بزرگ شود، می تواند بترکد.
پارگی کیست همیشه با درد همراه نیست. در صورت وجود درد، ممکن است بصورت گرفتگی ناگهانی و شدید در دو طرف پایین شکم و زیر ناف تجربه شود. محل تجربه این درد بستگی به این دارد که کدام تخمدان دچار کیست شده باشد. البته ممکن است کمی لکه بینی نیز مشاهده شود. قبل از پاره شدن کیست، ممکن است در قسمت پایین شکم، ران ها یا کمر احساس درد یا فشار گردد.
3. درد بارداری
کودک در حال رشد به دیواره رحم می چسبد. این گرفتگی ها “درد لانه گزینی” نامیده می شوند و نشانه پیشرفت بارداری هستند. ممکن است حدود 4 هفته پس از بارداری تقریباً در زمان پریود شدن، چند گرفتگی خفیف احساس شود. گاهی نیز هیچ کدام یک از این علائم وجود نداشته و در صورت باردار بودن ممکن است در حدود هفته پنجم یا ششم احساس کسالت تجربه شود.
4. حاملگی خارج رحمی
حاملگی خارج رحمی وضعیتی است که در آن تخمک در جایی اغلب در یکی از دو لوله فالوپ متصل می شود. این شرایط برای مادر خطرناک بوده و به تولد جنین ختم نخواهد شد.
ممکن است گرفتگی های خفیفی تجربه شود که به دنبال آن دردهای ناگهانی، تیز و کوبنده در یک طرف پایین شکم ایجاد می گردد. شدت درد می تواند به اندازه ای شدید باشد که در شانه و کمر خود نیز احساس شود.
قبل از گرفتگی عضلات، ممکن است علائم بارداری معمولی مانند حالت تهوع و درد سینه وجود داشته باشد. اما همه زنانی که حاملگی خارج از رحم دارند این موارد را ندارند. حتی ممکن است از بارداری خود آگاه نباشند. این انقاباضات ممکن است به صورت دردهای پریود اما از نوع شدیدتر بوده و گاهی با خونریزی واژینال یا لکه بینی همراه باشند.
5. اندومتریوز
این وضعیت طولانی مدت، در آن بافتی شبیه به لایه داخلی رحم به سایر اندام ها متصل می شود و شروع به رشد می کند. دردها به نظر شبیه به گرفتگیهای دورهای منظم هستند، اما میتوانند در هر زمانی از ماه اتفاق بیفتند. همچنین ممکن است در ناحیه کمر و شکم زیر ناف نیز گرفتگی و درد تجربه شود.
رابطه جنسی شامل دخول عمیق ممکن است دردناک باشد. برخی از زنان حرکات روده ای دردناکی دارند. اندومتریوز می تواند باردار شدن را سخت کند.
6. بیماری التهابی لگن (PID)
این وضعیت عفونت باکتریایی بوده که معمولاً از طریق رابطه جنسی منتقل می شود. این بیماری می تواند بر روی وضعیت باروری شامل لوله های فالوپ، رحم، تخمدان ها، واژن و دهانه رحم تاثیر بگذارد. این درد و دل پیچه در هر دو طرف پایین شکم و کمر درد وجود خواهد داشت و در هر زمانی از ماه ممکن است اتفاق بیفتد.
PID باعث ترشحات غیر طبیعی واژن و گاهی لکه بینی می شود. ممکن است در حین رابطه جنسی یا هنگام ادرار کردن درد یا سوزش را ایجاد کند. دوره های قاعدگی ممکن است سنگین تر یا طولانی تر باشد. از طرفی امکان تب یا حالت تهوع و استفراغ وجود دارد.
7. اختلال عملکرد عضلات کف لگن
اسپاسم شدید در ماهیچه های حمایت کننده مثانه، رحم، واژن و راست روده اتفاق می افتد. این وضعیت ممکن است به دنبال ضربهای که در اثر زایمان طبیعی به مادر وارد شده یا پس از یک آسیب، مانند تصادف رانندگی، اتفاق بیفتد.
احساس گرفتگی ها شدید هستند مانند گرفتگی ناگهانی ساق پا در قسمت پایین شکم همچنین ممکن است درد مداوم در کشاله ران و کمر وجود داشته باشد.
ممکن است در طول قاعدگی یا رابطه جنسی احساس درد، سوزش در واژن و مشکل در دفع مدفوع تجربه شود. امکان سوزش هنگام ادرار کردن، یا میل شدیدی برای دستشویی رفتن ود داشته باشد.
8. سرطان تخمدان
این نوع سرطان در تخمدان ها، اندام های سازنده تخمک ها، شروع می شود. احساس دل پیچه عضلانی مبهم بوده و ممکن است درد بصورت یبوست یا نفخ احساس شود. اما درد و فشار در قسمت پایین شکم شما از بین نمی رود.
ممکن است شکم به اندازه ای متورم شود که بستن دکمه های شلوار دشوار باشد. ممکن است فرد هنگام غذا خوردن به سرعت سیر شده و متوجه نیاز شدید و مکرر به ادرار شود.
علت دل پیچه در مردان
1) پروستاتیت
پروستاتیت به التهاب پروستات، غده کوچک در دستگاه تناسلی مردانه اطلاق می شود که می تواند یک علت دل درد در مردان به حساب بیاید. پروستات مایعی تولید می کند که به مایع منی می رود. چند نوع پروستاتیت وجود دارد:
پروستاتیت حاد باکتریایی
این وضعیت از عفونت باکتریایی در پروستات ناشی می شود. باکتری ها می توانند از طریق مجرای ادرار به غده رسیده و با گسترش باکتری ها می توانند باعث درد در لگن، کشاله ران یا کمر شوند. پروستاتیت حاد باکتریایی همچنین می تواند منجر به ناراحتی در آلت تناسلی یا بیضه شود. درد ممکن است با علائم دیگری همراه باشد، از جمله:
- احساس سوزش در هنگام ادرار
- تب
- لرز
- تهوع و استفراغ
- مشکل در ادرار کردن
- تکرر ادرار
- انسداد ادرار یا عدم توانایی در دفع ادرار
- جریان ادرار ضعیف یا شکسته
- بارها بیدار شدن در شب برای ادرار کردن
- انزال دردناک
پروستاتیت باکتریایی مزمن
پروستاتیت باکتریایی مزمن یک عفونت عود کننده پروستات است. علائم آن مشابه علائم پروستاتیت حاد باکتریایی است، اگرچه ممکن است شدت کمتری داشته باشد.
پروستاتیت غیر باکتریایی
التهاب در پروستات که برای مدت طولانی ادامه دارد ممکن است ناشی از پروستاتیت غیر باکتریایی، نوعی سندرم درد مزمن لگنی باشد.
2) عفونت مجاری ادراری
UTI یک عفونت باکتریایی در قسمتی از دستگاه ادراری است که شامل مجرای ادرار، مثانه، حالب ها و کلیه ها می شود. عفونت ادراری یک شکایت رایج است و علامت شایع آن درد در ناحیه زیر شکم یا لگن است.
در صورتی که بصورت مداوم این علائم را تجربه می کنید بهتر است با یکی از متخصصین زنان یا متخصصین اورولوژی طبینجا در این باره مشورت نمایید.
