به بثوراتی که در ناحیه بستن پوشک ایجاد میشود درماتیت پوشک یا راش ناحیه پوشک گفته می شود. راش پوشک یک نوع التهاب پوستی (درماتیت ) رایج است که میتواند موجب بروز نگرانی در والدین و بیقراری در نوزاد گردد ولی به سادگی و با رعایت نکاتی قابل پیشگیری و درمان است.
علایم درماتیت پوشک
درماتیت ناحیه ی پوشک بصورت قرمزی، پوسته پوسته شدن، ضایعات جوش مانند و گاهی ترک خوردگی و زخم های سطحی تظاهر پیدا میکند که معمولا عمق چین های پوست از جمله چین کشاله ران را گرفتار نمی کند چون نواحی مقعر نسبتا در امان می مانند . ضایعات ممکن است تکه ای یا متصل بهم باشد.
علت درماتیت پوشک
این ضایعه بیشتر بعلت استفاده نادرست از پوشک و ماندن ادرار و مدفوع در پوشک کودک ایجاد می شود. سطحی ترین لایه پوست لایه شاخی پوست نامیده می شود که وظیفه محافظت از پوست ما در برابر هرگونه اسیب و نفوذ میکروب ها را برعهده دارد و اولین سد دفاعی بدن شناخته می شود. در شیرخوراران لایه شاخی نسبت به بزرگسالان حساس تر است و از ضخامت کمتری برخوردار است. عواملی مثل افزایش PH در ناحیه پوشک و اثر آنزیم های ادرار و مدفوع منجر به ایجاد التهاب در این ناحیه می شود ، سد دفاعی نرمال پوست را از بین می برد و باعث افزایش تاثیرگذاری عوامل عفونی و مواد محرک می شود. دیگر فاکتورهای موثر شامل ساییدگی، پاک کردن با فشار ناحیه پوشک در هنگام تعویص پوشک و محکم بستن پوشک هستند. مدفوع شل یا مکرر مدفوع کردن شیرخوار را مستعد درماتیت پوشک می کند.
یکی از عوامل مهم تعیین PH مدفوع
یکی از عوامل مهم تعیین PH مدفوع و انزیم های مدفوع رژیم غذایی کودک است و هرگونه تغییر رژیم غذایی کودک از شیر مادر به شیر خشک یا شیر به غذای جامد احتمال ایجاد راش پوشک را افزایش می دهد . درماتیت پوشک بیشتر در سن 6 تا 12 ماهگی اتفاق می افتد که عذاهای جامد به رژیم غذایی کودک اضافه می شود و احتمالا محتوای مدفوع و دفعات ان تغییر پیدا می کند. همچنین پوست کودک دلبند شما ممکن است به دستمال مرطوب کننده واکنش نشان دهد .
بیماری های همراه : گاهی با بیماری های دیگری از جمله درماتیت اتوپیک، درماتیت سبوروئیک، پسوریازیس، عرق جوش و کاندیازیس همراهی دارد و درصورتی که ضایعات دایمی بوده و یا به درمان های ساده مقاوم باشد باید این بیماری ها در نظر گرفته شوند . کودکانی که سابقه بروز درماتیت اتوپیک داشته اند احتمال بروز درماتیت پوشک نیز در انها بیشتر است. همراهی زیادی بین کاندیدا البیکانس و راش ناحیه پوشک وجود دارد و عفونت قارچی بعنوان یک عفونت ثانویه تظاهر پیدا میکند که بصورت پوست گوشتی قرمز دردناک همراه با جوش های چرکی تظاهر می یابد.
درمان درماتیت پوشک
درماتیت ناحیه پوشک غالبا به درمان های ساده پاسخ می دهد ولی در بعضی شیرخواران ممکن است استعداد به درماتیت ناحیه پوشک وجود داشته باشد و درمان ان مشکل باشد. ضایعه تمیز، باز و خشک و خنک نگه داشته شود. بهتر است تعویض مکرر پوشک انجام شود و پوشک کودک را مدتی باز نگه دارید تا مدتی هوا بخورد، با ازاد گذاشتن کودک میتوان از اثرات زیان اور مرطوب شدن بیش از حد پوست و تماس طولانی با ادرار و مدفوع در ناحیه پوشک ممانعت کرد. قبل از بستن پوشک ناحیه را کاملا خشک کنید . تمیز کردن پوست در بهترین حالت با پارچه نرم و اب ولرم و سپس خشک کردن ملایم ناحیه صورت میگیرد. باید از شست و شوی بیش از حد اجتناب کرد زیرا منجر به خشکی و ترک خوردن پوست می شود و ممکن است باعث بدتر شدن درماتیت شود. پوشک های یکبار مصرف حاوی مواد جاذب قوی میتواند به خشک نگه داشتن نسبی این ناحیه کمک کند. خط اول درمان برای درماتیت ناحیه پوشک بکار بردن عوامل محافظت کننده شامل وازلین یا زینک اکساید پس از هربار تعویض پوشک می باشد . پماد موضعی کورتون با قدرت ضعیف مانند پماد هیدروکورتیزون برای یک دوره کوتاه ممکن است استفاده شود . استفاده از پمادهای ضدقارچی (ضد کاندیدا ) موضعی در موارد عفونت ثانویه با قارچ بکار میرود. گاهی عفونت همزمان باکتریایی استاف اورئوس وجود دارد که با درماتیت پوشک همراه است و با کاهش تعداد باکتری ممکن است درماتیت بهبود یابد.
پیشگیری از بروز درماتیت پوشک
- تعویض مکرر کودک
- شستن کودک با اب گرم بعد از هربار دفع
- خشک کردن ملایم کودک با حوله نرم
- جلوگیری از بستن سفت و محکم پوشک
- استفاده منظم از پماد محافظتی
شما میتوانید با استفاه از سامانه طبینجا بصورت آنلاین از متخصص کودک ما نوبت بگیرید.
