تغییر رنگ زبان میتواند نشاندهنده یک بیماری زمینهای از قبیل عفونت باشد؛ علاوه بر این اقدامات پزشکی از قبیل مصرف برخی داروها نیز میتوانند بر روی رنگ زبان تاثیر بگذارند. در متن پیش رو قصد داریم شما را با تغییر رنگ زبان و نشانه بیماری ها برحسب رنگ زبان آشنا کنیم.
رنگ و بافت طبیعی زبان چگونه است؟
به طور طبیعی رنگ زبان هر فرد صورتی با یک پوشش نازک سفید است. رنگ صورتی در برخی افراد روشن و در برخی دیگر تیره است. یک زبان سالم پاپیلاهای بسیاری دارد. پاپیلاها برجستگیهای کوچک و گوشتی هستند که جلو و پهلوی زبان قرار دارند و به بافت آن نمای برجستهای میدهند.
رنگ زبان و بیماریهای مختلف
بیماریهای مختلف میتوانند باعث تغییر رنگ زبان شوند. برخی از این تغییرات به طور خودبخودی برطرف میشوند در حالی که برخی دیگر نیاز به مداخله پزشکی دارند.
سیاه
تولید کراتین در سطح زبان میتواند باعث ایجاد رنگ سیاه شود؛ کراتین نوعی پروتئین است که در مو، پوست و ناخنها وجود دارد. ساخت کراتین در زبان میتواند به آن ظاهری سیاه و مویی بدهد. علت سیاه شدن زبان ممکن است هر یک از موارد زیر باشد:
- عدم رعایت بهداشت
- برخی داروها از قبیل آنتی بیوتیکها
- مصرف تنباکو
- پرتودرمانی یا رادیوتراپی
مصرف نوشیدنیهای تیرهرنگ از قبیل قهوه یا چای سیاه هم میتواند باعث تیره شدن رنگ سطح زبان شود. در موارد نادر رنگ سیاه زبان میتواند علامتی از یک مشکل جدیتر از قبیل ایدز یا دیابت باشد.
سفید
اگر سطح زبان پریدهرنگ شود و لکههای سفید بزند ممکن است علامتی از یک عفونت قارچی از قبیل برفک دهانی باشد. برفک دهانی میتواند باعث ایجاد لکههای ضخیم سفید یا قرمزی شود که عموما دردناک هستند؛ برفک ممکن است بلع یا غذا خوردن را دچار مشکل کند.
یکی دیگر از دلایل سفید شدن زبان لکوپلاکیا است؛ لکوپلاکیا لکههای سفیدی بر روی سطح زبان هستند که اغلب به دنبال سیگار کشیدن ایجاد میشوند.
علاوه بر این لیکن پلان( نوعی راش) هم میتواند باعث سفید شدن سطح زبان شود.
بنفش
رنگ زبان ممکن است به دلیل مشکلات قلبی یا گردش خون ضعیف به رنگ بنفش دربیاید. تغییر رنگ زبان به رنگ بنفش همچنین ممکن است علامتی از بیماری کاوازاکی باشد. این بیماری یک بیماری نادر اما جدی است که باعث التهاب عروق خونی میشود.
قرمز
زبان ممکن است به دلیل کمبود ویتامین ب یا تب اسکارلت قرمز شود. علاوه بر این قرمز شدن زبان ممکن است به دلیل یک واکنش آلرژیک به غذا یا دارو باشد. علاوه بر این زبان قرمز ممکن است علامتی از گلوسیت یا التهاب زبان باشد؛ در برخی موارد نادر این هم میتواند علامتی از بیماری کاوازاکی باشد.
در اصطلاح پزشکی به زبان قرمز، متورم با برجستگی هایی همانند جوش روی زبان «زبان توت فرنگی» گفته میشود.
خاکستری
در پزشکی اصطلاحی وجود دارد به نام «زبان جغرافیایی». در زبان جغرافیایی ابتدا تغییر رنگ زبان مشاهده می شود و یا لکههای سفید- خاکستری بر روی سطح زبان ایجاد میشود و در مرحله بعد خطوط سفید بین این لکهها ایجاد شده و به زبان نمایی شبیه یک نقشه جغرافیایی میدهند. اگزما هم میتواند نمایی مشابه به زبان بدهد.
پیشنهاد مطالعه: دلایل بریده بریده شدن زبان
زرد
تغییر رنگ زبان و زرد شدن زبان اغلب علامتی از یک عفونت باکتریایی است؛ بهداشت کم دهان و خشکی زبان میتوانند شرایط را برای رشد باکتریها در دهان مهیا کنند. علاوه بر این ممکن است پیش از این که زبان سیاه و مویی شود، زرد شود. این به دلیل رشد پاپیلاها و گیر افتادن باکتریها در سطح زبان است.
در برخی موارد نادر بیماریهای جدیتر از قبیل زردی یا دیابت هم میتوانند باعث زرد شدن رنگ زبان شوند.
نارنجی
همان دلایلی که میتوانند باعث زرد شدن رنگ زبان شوند، میتوانند در نارنجی شدن رنگ زبان هم تاثیر داشته باشند؛ از قبیل سطح پایین بهداشت و یا خشکی دهان. برخی داروها و مواد غذایی که بتاکاروتین بالایی دارند هم میتوانند باعث شوند رنگ زبان نارنجی شود.
سبز
به همان دلایلی که زبان خاکستری یا زرد میشود، ممکن است سبز رنگ شود. در برخی موارد یک لایه مویی هم ممکن است بر روی سطح زبان ایجاد شود.
آبی
رنگ آبی زبان ممکن است علامتی از کمبود اکسیژنرسانی به بافتها باشد. مواردی که میتوانند اکسیژنرسانی را مختل کنند:
- عدم تامین اکسیژن از سوی ریهها
- اختلالات خونی
- بیماریهای کلیوی
- بیماریهای عروق خونی
سطح پایین اکسیژن خون خطرناک است و نیاز به بررسی اورژانسی دارد.
در برخی موارد اگزما هم میتواند باعث آبی شدن سطح زبان شود.
قهوهای
رنگ قهوهای زبان اغلب نگرانکننده نیست و ممکن است به خاطر مصرف غذا یا نوشیدنی خاصی باشد؛ با این حال مصرف تنباکو هم میتواند باعث قهوهای شدن رنگ زبان شود. مصرف تنباکو میتواند زمینه را برای ایجاد سرطان دهان و گلو ایجاد کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
تغییر رنگ خفیف یا موقت زبان نگرانکننده نیست؛ مثلا ممکن است در اثر خوردن یک لیوان آب پرتقال رنگ زبانتان نارنجی شود. درصورتی که تغییر رنگ، بافت یا اندازه زبانتان برای چند روز ادامه پیدا کرد، لازم است که به پزشک مراجعه کنید.
علاوه بر این هر گونه تغییری در پوشش پوست میتواند نشاندهنده عفونت باشد و نیاز به درمان و بررسی داشته باشد.
علاوه بر این درصورتی که تغییرات وسیعی در میزان رطوبت پوست احساس کردید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
نکاتی برای رعایت بهداشت دهان
انجمن دندانپزشکی آمریکا انجام موارد زیر را برای حفظ بهداشت دهان و دندان پیشنهاد میکند:
- مسواک زدن دندانها حداقل دو بار در شبانه روز با خمیردندانی که حاوی فلوراید است
- رعایت رژیم غذایی سالم با قند کم
- تمیز کردن روزانه لای دندانها
- ملاقات منظم داندانپزشک برای چکاپ
- عدم استفاده از زیورآلاتی که نیاز به سوراخ کردن لب یا دندان دارند
- عدم مصرف تنباکو
جمع بندی
تغییر رنگ زبان میتواند علامتی از یک مشکل زمینهای باشد که نیاز به بررسی و درمان اختصاصی دارد. یک زبان طبیعی اغلب رنگی صورتی با پوششی سفید در کنارهها دارد. درصورتی که تغییر رنگ، اندازه یا بافت زبان بیش از چند روز ادامه پیدا کرد، لازم است که به پزشک مراجعه کنید.
شما میتوانید با استفاده از سامانه طبینجا به صورت آنلاین از متخصص داخلی ما مشاوره بگیرید.