تنگی دهانه رحم به باریک شدن مسیر عبوری رحم یا بخش انتهایی رحم اشاره می کند. این تنگی اغلب با ایجاد هیچ گونه علائم خاصی همراه نیست و به ندرت، رحم پر از خون یا چرک می شود. باز کردن دهانه رحم باعث گشاد شدن آن شده و به تسکین علائم آن کمک می کند.
در تنگی دهانه رحم، مسیر دهانه رحم (از طریق واژن به بدنه اصلی رحم) باریک شده و یا بطور کامل مسدود می شود.
علت تنگی دهانه رحم
این مشکل معمولا در نتیجه اختلالات یا شرایط دیگر از جمله موارد زیر ممکن است ایجاد شود:
- یائسگی، چرا که بافت رحم نازک شده است (آتروفی)
- سرطان رحم یا سرطان لایه پوشاننده رحم (سرطان آندومتر)
- جراحی هایی که شامل رحم می شود بطور مثال برای درمان تغییرات پیش سرطانی رحم صورت می گیرد مانند دیس پلازیا
- در زنانی با خونریزی واژینال مداوم، جراحی هایی که یک لایه از رحم را حذف یا تخریب می کند (ابلیشن آندومتر)
- در زنانی که هنوز چرخه های قاعدگی دارند، خون قاعدگی مخلوط با سلول‌های رحم ممکن است به سمت عقب یعنی به لگن برگردد و احتمالاً باعث آندومتریوز شود.
- به ندرت، تنگی دهانه رحم منجر به تجمع خون در رحم (هماتومتر) می شود.
همچنین به ندرت، چرک در رحم جمع می شود، به خصوص اگر علت تنگی، سرطان دهانه رحم یا آندومتر باشد. در این حالت تجمع چرک در رحم پیومتر نامیده می شود.
علائم تنگی دهانه رحم
تنگی دهانه رحم اغلب بدون علامت است.
قبل از یائسگی، تنگی دهانه رحم ممکن است باعث ناهنجاری‌های قاعدگی شود، مانند عدم قاعدگی (آمنوره)، دوره‌های قاعدگی دردناک (دیسمنوره) و خونریزی غیرطبیعی. گاهی اوقات تنگی دهانه رحم باعث ناباروری می شود زیرا اسپرم نمی تواند از دهانه رحم عبور کرده و تخمک را بارور کند.
هماتومتر یا پیومتر می تواند باعث درد یا برآمدگی رحم شود. گاهی اوقات زنان توده ای را در ناحیه لگن خود احساس می کنند.
تنگی دهانه رحم و بارداری
- تنگی دهانه رحم می تواند به طور مستقیم و غیر مستقیم بر باروری تأثیر منفی بگذارد.
- مسیر اسپرم مسدود یا محدود شده است.
- اگر دهانه رحم مسدود یا باریکتر از آنچه باید باشد، اسپرم نمی تواند به سمت لوله های فالوپ حرکت کند.
1. التهاب رحم و خطر آندومتریوز.
خونریزی قاعدگی در موارد شدید می تواند به طور کامل مسدود شده یا متوقف شود و نتواند به راحتی به بیرون جریان یابد. این حالت می تواند باعث پر شدن رحم از خون شده و باعث درد و التهاب گردد. این شرایط به عنوان هماتومتر شناخته می شود.
اگر عفونت رخ دهد، رحم می تواند پر از چرک شود. اصطلاح پزشکی برای این شرایط پیومترا pyometra است. حتی اگر دهانه رحم کمی باز باشد و خون بتواند به سمت بیرون جریان یابد، ممکن است گاهی اوقات خون قاعدگی از طریق لوله های فالوپ به عقب برود که می تواند منجر به ضایعات آندومتر و آندومتریوز شود.
2. مخاط دهانه رحم با باروری کمتر.
تنگی دهانه رحم بیشتر توسط بافت اسکار ایجاد می شود. بافت اسکار می تواند با تولید مخاط دهانه رحم تداخل داشته باشد. گاهی اوقات، جراحی که باعث ایجاد بافت اسکار می شود، شامل برداشتن بافت دهانه رحم می شود و این امر تولید مخاط دهانه رحم را بیشتر محدود می کند. بدون مخاط دهانه رحم کافی، اسپرم ممکن است در حرکت و زنده ماندن دچار مشکل شود.
3. عوارض در طول درمان باروری.
هر دو درمان IUI و IVF نیاز به قرار دادن کاتتر در داخل دهانه رحم دارند. در IUI، کاتتر اسپرم های شسته شده مخصوص را منتقل می کند. با IVF، کاتتر جنین ها را حمل می کند.
در هر صورت، اگر دهانه رحم مسدود شده یا برای عبور کاتتر خیلی باریک باشد، درمان ممکن است پیچیده شود. با این حال، گزینه هایی برای ایجاد یک مسیر وجود دارد.
درمان تنگی دهانه رحم همچنین ممکن است دهانه رحم را تضعیف کرده یا باعث آسیب بافت دهانه رحم شود.
بعدها، در طی دوران بارداری، این حالت ممکن است منجر به چیزی شود که به نام ناتوانی دهانه رحم شناخته می شود.
ضعف دهانه رحم زمانی رخ می دهد که دهانه رحم بسته بوده یا به اندازه کافی از قدرت برخوردار نباشد تا بارداری را بصورت بی خطر ادامه دهد.
بنابراین ضعف دهانه رحم ممکن است منجر به از دست دادن بارداری در سه ماهه دوم یا زایمان زودرس شود. با این حال، گزینه هایی برای کاهش این خطر وجود دارد.
تشخیص تنگی دهانه رحم
- ارزیابی یک پزشک
- گاهی اوقات آزمایشاتی برای رد سرطان انجام می شود
پزشکان ممکن است بر اساس علائم و شرایطی مانند موارد زیر به تشخیص مشکوک شوند:
زمانی که پس از جراحی دهانه رحم، پریود متوقف شده یا دردناک می شود.
زمانی که پزشکان قادر به ارسال ابزارآلات برای آزمایشات دیگری در دهانه رحم نباشند – به عنوان مثال، برای گرفتن نمونه ای از بافت دهانه رحم برای آزمایش پاپانیکولائو (پاپ) یا ویروس پاپیلومای انسانی (HPV به نام آزمایش سیتولوژی دهانه رحم) یا نمونه ای از پوشش داخلی رحم برای بیوپسی آندومتر.
پزشکان با تلاش برای عبور پروب از دهانه رحم به داخل رحم، تشخیص را تأیید می کنند.
اگر تنگی دهانه رحم علائمی را ایجاد کند، آزمایشاتی برای رد سرطان انجام می شود. اگر زنان قبل از یائسگی دارای هماتومتر یا پیومتر باشند، این آزمایشات ممکن است شامل آزمایش سیتولوژی دهانه رحم (مانند تست پاپ اسمیر یا HPV ) و بیوپسی آندومتر باشد. قبل از انجام این آزمایش‌ها، پزشکان روشی به نام اتساع و کورتاژ را انجام می‌دهند تا دهانه رحم را باز کنند. این روش پزشکان را قادر می سازد تا از دهانه رحم و پوشش داخلی رحم برای آزمایشات دقیق تر نمونه برداری کنند.
در صورتی که همه موارد زیر اعمال شوند، نیازی به آزمایشات بیشتری نیست:
- زنان در دوران یائسگی خود هستند (قاعدگی متوقف شده است).
- زنان هیچ علائم، هماتومتر یا پیومتر ندارند.
- نتایج آزمایشات سیتولوژی دهانه رحم طبیعی است.
درمان تنگی دهانه رحم
گشاد شدن دهانه رحم
تنگی دهانه رحم تنها در صورتی درمان می شود که زنان دارای علائم، هماتومتر یا پیومتر باشند. سپس، دهانه رحم ممکن است با وارد کردن میله‌های فلزی (گشادکننده) کوچک و روغن کاری شده از طریق دهانه آن، و سپس وارد کردن گشادکننده‌های بزرگ‌تر، گشاد شود. برای باز نگه داشتن دهانه رحم، پزشکان ممکن است یک لوله (استنت دهانه رحم) را به مدت 4 تا 6 هفته در دهانه رحم قرار دهند.
اگر علائم نگران کننده ای در خود مشاهده می کنید، می توانید با متخصصین زنان و زایمان طبینجا در این باره مشورت نمایید.
