خونریزی غیرطبیعی رحم به خونریزی‌ای گفته می‌شود که در فواصل قاعدگی‌ها رخ دهد، و در صورت همراهی با قاعدگی بسیار شدید باشد و یا بیش از حد طول یکشد. خونریزی رحمی می‌تواند دلایل مختلفی از قبیل تغییرات هورمونی، سرطان، فیبروئید و پولیپ داشته باشد.
در متن پیش رو قصد داریم شما را با خونریزی رحم، علل و درمان آن آشنا کنیم.
خونریزی غیرطبیعی رحم چیست؟
خونریزی غیرطبیعی رحم به خونریزی‌ای گفته می‌شود که بی‌ارتباط به خونریزی‌های ماهیانه ناشی از قاعدگی باشد. همچنین ممکن است خونریزی ماهانه شما بیشتر ازحد معمول باشد و یا مدت طولانی‌تری به طول بینجامد. یک دوره طبیعی قاعدگی معمولا 5 روز طول می‌کشد و هر 28 تا 35 روز یک بار تکرار می‌شود.
هنگامی که این خونریزی غیرطبیعی مرتبط با سیکل‌های قاعدگی باشد، تشخیص غیرطبیعی بودن آن کمی دشوار می‌شود؛ دقت کنید خونریزی ماهاینه نباید به گونه‌ای باشد که هر ماه شما را اذیت کند و مقدار آن بیشتر از حد معمول باشد. اگر شدت خونریزی به گونه‌ای است که مانع از فعالیت‌های روزمره‌تان می‌شود، احتمالا طبیعی نیست و نیاز به بررسی بیشتر دارد.
خونریزی غیرطبیعی در دوران بارداری
برخی لکه‌بینی‌ها در ابتدای بارداری شایع است؛ اما خونریزی شدید ممکن است علامتی از یک حاملگی نابجا یا حاملگی خارج رحمی باشد که نیاز به بررسی اورژانسی دارد. حاملگی نابجا زمانی رخ می‌دهد که سلول تخم در جایی غیر از رحم لانه‌گزینی کند. ( محل شایع آن لوله فالوپ است.)
از سوی دیگر ممکن است این خونریزی علامتی از یک سقط جنین ناخواسته باشد. بنابراین طی حاملگی لازم است هر نوع خونریزی را به پزشک خود اطلاع دهید.
علائم خونریزی غیرطبیعی رحم
علائم خونریزی غیرطبیعی رحم شامل موارد زیر است:
• خونریزی سنگین و شدید در دوران قاعدگی که با نام « منوراژی» شناخته می‌شود.
• خونریزی در فواصل پریودها، بعد از مقاربت و یا در دوران یائسگی
• پریود طولانی( بیش از 7 روز)
• پریودهای نامنظم
علل خونریزی غیرطبیعی رحم
خونریزی رحمی دلایل متنوعی ندارد و تشخیص‌های کمی دارد:
• تغییرات هورمونی
مشکلات ناشی از تغییرات هورمونی شایع‌ترین علت خونریزی غیرطبیعی رحم در میان زنان است. در طی یک سیکل ماهانه و به دنبال تخمک‌گذاری( آزاد شدن تخمک از تخمدان‌ها) هورومون‌ها به گونه‌ای ترشح می‌شوند که بافت پوشاننده‌ی دیواره‌ی رحم ضخیم شود؛ این ضخیم‌شدگی، رحم را برای یک حاملگی احتمالی آماده می‌کند. در میان دختران نوجوان و زنان یائسه ممکن است این افزایش ضخامت شدیدتر باشد. این مسئله باعث می‌شود شدت خونریزی دوران قاعدگی بیشتر باشد، مدت بیشتری طول بکشد و یا منجر به لکه‌بینی در فواصل بین قاعدگی‌ها شود.
موارد زیر نیز می‌توانند تعادل هورمونی بدن شما را بهم بریزند:
• قرص‌های پیشگیری از بارداری و یا سایر داروها از قبیل وارفارین و درمان‌های هورمونی
• کاهش یا افزایش وزن سریع
• استرس فیزیکی و یا روحی
• سندروم تخمدان پلی‌کیستیک یا PCO: نوعی ناهنجاری شایع در زنان است که در اثر به وجود آمدن کیست‌های متعدد در سطح تخمدان‌ها رخ می‌دهد. این ناهنجاری ممکن است باعث بی‌نظم شدن و یا حتی قطع کامل پریود شود. زنان مبتلا اغلب از اضافه وزن و رشد موهای زائد هم شکایت دارند.
• مشکلات ساختاری مرتبط با رحم
دیگر علل خونریزی غیرطبیعی رحم ممکن است مرتبط با مشکلات ساختاری رحم باشد؛ میلیون‌ها زن در سراسر دنیا مبتلا به فیبروم هستند. فیبروم یک نوع تومور خوشخیم است که از عضلات دیواره‌ی رحم منشا گرفته است.
پولیپ یکی دیگر از ناهنجاری‌های ساختاری است که می‌تواند در دیواره‌ی رحم رشد کند و منجر به خونریزی غیرطبیعی شود.
ادنومیوزیز به رشد غیرطبیعی سلول‌های تشکیل‌دهنده‌ی بافت دیواره‌ی رحم در میان بافت عضلانی آن گفته می‌شود.
اندومتریوز هم می‌تواند یکی دیگر از علل باشد. اندومتریوز زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های مشابه بافت پوشاننده‌ی رحم در جایی خارج از رحم رشد کنند. اندومتریوز ممکن است منجر به خونریزی غیرطبیعی از نواحی دیگر بدن همزمان با دوره‌های قاعدگی شود.
• سایر علل
گرچه موارد زیر چندان شایع نیستند، اما ممکن است علت بروز خونریزی غیرطبیعی رحم باشند:
• ناهنجاری‌های انعقادی و یا مصرف داروهای رقیق‌کننده‌ی خون از قبیل وارفارین
• سرطان دهانه‌ی رحم، اندومتر و رحم
• بیماری‌هایی که کلیه، کبد، تیروئید یا غدد فوق کلیه را تحت تاثیر قرار می‌دهند
• عفونت اندومتر و دهانه رحم
• بیماری‌های منتقله از راه تماس جنسی
منشا خونریزی غیرطبیعی رحم چگونه تشخیص داده می‌شود؟
بهتر است علائم و تاریخ پریودهای خود را همواره یادداشت کنید تا بتوانید شرح‌حال دقیقی از مشکل خود به پزشک بدهید. پزشک درمورد وضعیت کلی سلامت شما سوال می‌کند و سپس به معاینه شما می‌پردازد. همچنین ممکن است برای شما یک تست بارداری درخواست دهد.
پزشک در مورد موارد زیر از شما سوال می‌کند:
• هر چند وقت یک بار پریود می‌شوید؟
فواصل بین پریودها باید حدودا منظم باشد. اگر این فواصل کمتر از 3 هفته و یا بیشتر از 5 هفته باشد، طبیعی نیست و نیاز به بررسی بیشتر دارد.
• هر دوره قاعدگی چقدر طول می‌کشد؟
هر پریود باید حدود 4 یا 5 روز طول بکشد. اگر پریود شما کمتر از 2 روز و یا بیشتر از یک هفته به طول بینجامد، طبیعی نییست.
• شدت خونریزی چقدر است؟
اغلب زنان طی هر پریود حدود 2 قاشق غذاخوری خون از دست می‌دهند. اگر این میزان بیشتر از 5 قاشق غذاخوری باشد، طبیعی نیست. با این حال قضاوت کردن در این باره کمی دشوار است. اگر در طول یک ساعت از بیش از یک پد یا تامپون استفاده می‌کنید، پزشک خود را در جریان قرار دهید. خونریزی شدید دوران قاعدگی با نام منوراژی شناخته می‌شود.
• در فوصل بین قاعدگی‌ها لکه‌بینی دارید یا خیر؟
• پس از رابطه جنسی دچار خونریزی می‌شوید یا خیر؟
• به جز خونریزی چه علائم دیگری دارید؟
• باردار هستید یا خیر؟
در ادامه ممکن است براساس شرایط هر یک از تست‌های زیر را برای شما درخواست کند:
• آزمایش خون: خونریزی غیرطبیعی رحم می‌تواند شما را در معرض کم‌خونی فقرآهن قرار دهد. بدین منظور لازم است یک آزمایش خون بدهید. همچنین با کمک آزمایش خون پزشک می‌تواند وضعیت هورمورن‌های شما را ارزیابی کند و اگر وضعیت انعقادی بدنتان مشکلی دارد، آن را تشخیص دهد.
• سونوگرافی: دستگاه سونوگرافی از امواج صوتی اولتراسوند استفاده می‌کند تا بتواند تصاویری زنده از درون بدنتان ارائه دهد. پزشک از این روش برای بررسی رحم و تخمدان استفاده می‌کند. به دنبال سونوگرافی فیبروئید و پولیپ در رحم و کیست در تخمدان در صورت وجود دیده می‌شوند.
• هیستروسکوپی: پزشک ممکن است با وارد کردن لوله باریکی که به سر آن دوربینی متصل است از طریق دهانه‌ی رحم، داخل رحم شما را بررسی کند.
• بیوپسی: پزشک ممکن است تکه‌ای از بافت پوشاننده‌ی دیواره‌ی رحم را بردارد و جهت بررسی بیشتر به آزمایشگاه بفرستند.
• MRI: این روش از امواج مغناطیسی برای بررسی بافت استفاده می‌کند. گرچه به طور روتین درخواست نمی‌شود اما می‌تواند به تشخیص آدنومیوزیز کمک کند.
خونریزی غیرطبیعی رحم چگونه درمان می‌شود؟
درمان خونریزی غیرطبیعی به علت زمینه‌ای بستگی دارد؛ اگر بیماری مزمنی داشته باشید، درمان آن می‌تواند برای برطرف شدن خونریزی غیرطبیعی کمک‌کننده باشد.
نوع درمان همچنین ممکن است به تصمیم شما درباره این که می‌خواهید بچه‌دار شوید یا خیر، بستگی داشته باشد. درصورت دریافت برخی درمان‌ها بارداری خطرناک است و ممکن است حتی غیرممکن باشد. اگر نزدیک به یائسگی باشید، پزشک ممکن است از شما بخواهد صبر کنید تا شاید علائمتان خودبخود بهبود یابند.
داروها عموما خط اول درمان هستند؛ داروهای تجویزی رایج شامل:
• ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی یا NSAID ها: اگر از داروهای ضدالتهابی نظیر ایبوبروفن و ناپروکسن چند روز پیش از آغاز پریود مصرف کنید، ممکن است شدت خونریزی کاهش یابد.
• هورمون‌ها: داروهای پیشگیری از بارداری و سایر درمان‌های هورمونی به منظم شدن سیکل قاعدگی و کاهش شدت خونریزی کمک می‌کنند.
• آگونیست‌های هورومون آزادکننده‌ی گنادوتروپین: این داروها مانع از ترشح برخی هورمون‌های خاص می‌شوند. برای کوچک شدن فیبروئید ممکن است تجویز شوند اما عموما به تنهایی تجویز نمی‌شوند.
• IUD: در برخی زنان IUD مانع از ترشح هورمون پروژستین می‌شود که از خونریزی‌های شدید پیشگیری می‌کند. بسیاری از زنانی که IUD دارند، به کل پریود نمی‌شوند.
در برخی موارد ممکن است نیاز به درمان جراحی باشد:
• اندومتریال ابلیشن: طی این روش از سرما، حرارت، الکتریسیته و یا لیزر استفاده می‌شود تا بافت پوشاننده‌ی رحم تخریب شود. پس از این دیگر پریود نمی‌شوید اما امکان بارداری هم وجود ندارد. درصورت انجام لازم است تا زمان یائسگی قرص پیشگیری مصرف کنید.
• میومکتومی یا آمبولیزیشن شریان رحمی: در صورتی که فیبروم داشته باشید، پزشک ممکن است آن‌ها را خارج کند یا عروق تغذیه‌کننده‌شان را قطع کند.
• هیسترکتومی: طی این عمل رحم به طور کامل برداشته می‌شود. در صورتی که فیبروم بسیار بزرگ باشد و یا مبتلا به سرطان رحم یا اندومتر باشید، پزشک ممکن است این روش را پیشنهاد کند. با این حال این جراحی زمانی صورت می‌گیرد که سایر درمان‌ها موفقیت‌آمیز نبوده‌اند.
آیا خونریزی رحمی عوارض خاصی به جا می‌گذارد؟
خونریزی رحمی به ندرت عارضه‌ی خاصی ایجاد می‌کند؛ معمولا یک ناهنجاری گذراست و به محض تنظیم شدن هورمون‌های جنسی، برطرف می‌شود.
با این حال کم‌خونی یکی از عوارضی است که ممکن است به دنبال خونریزی طول‌کشیده رخ دهد. در این صورت پزشک احتمالا برای شما مکمل‌هایی تجویز می‌کند تا کم خونی درمان شود.
درموارد خیلی نادر ممکن است خونریزی آنقدر شدید باشد که نیاز به بستری و دریافت خون داشته باشد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت داشتن هر یک از موارد زیر در همراهی با خونریزی رحم بهتر است پزشک خود را ملاقات کنید:
• سرگیجه
• از حال رفتن
• ضعف
• فشار خون بالا
• افزایش تعداد ضربان قلب
• درد
• دفع لخته‌های بزرگ خون
• تعویض پد هر یک ساعت یک بار
اگر باردار یا در سنین یائسگی هستید، پزشک خود را در جریان هر نوع خونریزی قرار دهید.
شما می‌توانید با استفاده از سامانه طبینجا به صورت آنلاین از متخصصین زنان و زایمان ما نوبت بگیرید.
