سونوگرافی یکی از شیوه‌های تصویربرداری است که امروزه کاربرد گسترده‌ای در تشخیص بیماری‌های مختلف به ویژه بیماری‌های زنان به دست آورده است. در این شیوه تصویربرداری از امواج صوتی اولتراسوند برای دیدن احشای داخلی بدن استفاده می‌شود. یکی از مواردی که ممکن است در گزارش سونوگرافی توجه شما را به خود جلب کند « رحم هتروژن» است. در متن پیش رو قصد داریم موضوع رحم هتروژن در سونوگرافی را مورد بررسی قرار دهیم.
اکوژنیسیته در سونوگرافی به چه معناست؟
در تصاویر سونوگرافی از معیاری به نام «اکوژنیسیته» استفاده می‌شود. این معیار در تعیین میزان جذب و بازتاب امواج صوتی که به احشا برخورد می‌کنند، نقش دارد. براین اساس دو تعریف در گزارش سونوگرافی ممکن است به چشم بخورد:
هایپواکو و هایپراکو. هایپواکو ارگان‌هایی هستند که بیش از سایرین امواج صوتی را دریافت می‌کنند. درمقابل هایپراکو ارگان‌هایی هستند که کمتر از سایرین امواج صوتی را دریافت می‌کنند. توده‌های هیپواکو معمولا تراکم بافتی بیشتری داشته و در تصاویر سونوگرافی به رنگ خاکستری یا تیره‌تر از سایر نواحی دیده می‌شوند. در مقابل توده‌های هایپراکو تراکم بافتی کمتری داشته و نسبت به سایر ارگان‌ها روشن‌تر دیده می‌شوند.
رحم هتروژن در سونوگرافی چه معنایی دارد؟
حال که با مفهوم اکوژنیستیه آشنا شده‌اید، می‌توانیم رحم هتروژن را توضیح دهیم. منظور از هتروژن توده‌هایی هستند که در سونوگرافی هم دارای نواحی هایپواکو هستند و هم هایپراکو. رحم هتروژن اصطلاحی است که در سونوگرافی رحم به کار می‌رود و به معنای این است که بافت رحم در تصویر سونوگرافی یکنواخت نیست. یعنی قسمت‌های مختلف رحم در سونوگرافی با رنگ‌ها و بافت‌های متفاوتی نمایش داده می‌شوند. این تفاوت‌ها میتواند دلایل مختلفی داشته باشد.
آیا رحم هتروژن در سونوگرافی خطرناک است؟
رحم هتروژن یافته شایعی است و اغلب جای نگرانی ندارد؛ یکی از دلایلی که میتواند منجر به هتروژن شدن رحم شود، لیوم یا فیبروم است. فیبروم‌ها توده‌های خوشخیمی هستند که از بافت رحم منشا می‌گیرند. این توده‌های خوشخیم اغلب به درمان دارویی پاسخ می‌دهند و نیازی به جراحی ندارند. در مواردی هم ممکن است علامتی برای فرد ایجاد نکنند و تنها به صورت یک یافته اتفاقی در سونوگرافی دیده شوند.
با این حال درمواردی رحم هتروژن میتواند علامتی از یک یافته خطرناک بوده و نیاز به بررسی‌های بیشتر داشته باشد. بدین منظور پزشک درمانگر ممکن است برای شما سی‌تی اسکن، MRI، آزمایش خون و یا سایر روش‌های تشخیصی دیگر را درخواست کند. انجام این کارها به تشخیص نهایی علت رحم هتروژن کمک می‌کنند.
رحم هتروژن به چه علتی ایجاد می‌شود؟
علت ایجاد رحم هتروژن مشخص نیست؛ با این حال عوامل زیر می‌توانند در بروز آن دخالت داشته باشند:
میوم‌های رحمی
شایع‌ترین علت رحم هتروژن، وجود تومورهای خوشخیمی به نام میوم است. این تومورها در اندازه‌های مختلف در دیواره رحم رشد می‌کنند و می‌توانند باعث ایجاد نواحی با بافت متفاوت در سونوگرافی شوند.
آدنومیوز
در این بیماری، بافت مشابه پوشش داخلی رحم (اندومتر) در دیواره عضلانی رحم رشد می‌کند و باعث ایجاد ضخیم شدن و تغییر بافت دیواره رحم می‌شود.
پولیپ‌های اندومتر
پولیپ‌ها زائدههای کوچک و خوشخیمی هستند که در پوشش داخلی رحم ایجاد می‌شوند و می‌توانند باعث ایجاد نواحی با بافت متفاوت در سونوگرافی شوند.
تغییرت هورمون‌ها
استروژن و پروژسترون دو هورمونی هستند که در بدن زنان ترشح می‌شوند. این دو هورمون مسئول چرخه‌های ماهانه هستند؛ تغییر این هورمون‌ها در بروز قاعدگی و نیز حفظ زایمان دخیل است. با این حال برخی شواهد گویای آن است که این تغییرات هورمونی می‌توانند در بروز فیبروم‌ها هم دخیل باشند. فیبروم میتواند باعث نمای هتروژن رحم در سونوگرافی شود.
ژنتیک
درصورتی که یکی از اعضای نزدیک خانواده‌تان مبتلا به فیبروم باشد، بیشتر احتمال دارد که در آینده شما هم به آن دچار شوید. از این رو به نظر می‌رسد که عوامل ژنتیکی در بروز آن دخیل هستند.
داروها
برخی داروها مانند داروهای هورمونی می‌توانند بر رشد بافت رحم تأثیر بگذارند.
سرطان رحم
در موارد نادر، رحم هتروژن میتواند نشانه‌ای از وجود سرطان رحم باشد.
علت رحم هتروژن در سونوگرافی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک ابتدا با گرفتن شرح حال روند تشخیص را آغاز می‌کند. او از شما سوالات مختلفی به ویژه درباره پریودهایتان، فواصل آن‌ها، نظم آن‌ها و نیز حجم خونریزی از شما می‌پرسد.
در ادامه ممکن است لازم باشد که معاینه شوید. طی معاینه پزشک ناحیه تناسلی خارجی را مشاهده و بررسی می‌کند. علاوه بر این ناحیه شکم را برای یافتن توده یا هرگونه یافته غیرطبیعی احتمالی لمس می‌کند. در ادامه ممکن است لازم باشد برای معاینه دهانه رحم از اسپکولوم استفاده شود. اسپکولوم وسیله‌ای است که پزشک آن را وارد واژن کرده و به کمک آن میتواند دیواره رحم را بررسی کند.
پس از انجام معاینه و براساس گزارش سونوگرافی ممکن است پزشک تست‌های تشخیصی دیگری درخواست کند؛ آزمایش خون، نمونه رحمی، سی تی اسکن و MRI همه شیوه‌هایی هستند که ممکن است پزشک برای بررسی بیشتر درخواست کند.
با این حال اغلب هیچ کدام از موارد نامبرده ضرورتی پیدا نکرده و رحم هتروژن در سونوگرافی یافته نگران‌کننده‌ای نبوده و درصورت لزوم پزشک درمان را آغاز می‌کند.
علائم رحم هتروژن چیست؟
بسیاری از زنان مبتلا به رحم هتروژن هیچ علامتی ندارند و این وضعیت به صورت اتفاقی در سونوگرافی تشخیص داده می‌شود. اما در برخی موارد، رحم هتروژن میتواند باعث ایجاد علائمی مانند:
- خونریزی‌های غیر طبیعی قاعدگی
- درد لگن
- مشکل در باردار شدن
- درد هنگام رابطه جنسی
رحم هتروژن چگونه درمان می‌شود؟
درمان وابسته به علت زمینه‌ای است. در صورتی که علت رحم هتروژن عفونت باشد، درمان با آنتی‌بیوتیک انجام می‌شود. درصورتی که فیبروم علت رحم هتروژن باشد، ممکن است نیازی به درمان و یا اقدام بیشتری نداشته باشد؛ به ویژه اگر علامت یا مشکل خاصی برای شما ایجاد نکرده باشد.
با این حال درصورتی که فیبروم اندازه بزرگی داشته باشد و یا باعث بروز علامت شده باشد، نیاز به مداخله درمانی دارد. در این صورت پزشک براساس علایم تصمیم می‌گیرد که چه درمانی را برای شما آغاز کند.
اساسا دو درمان اصلی برای فیبروم وجود دارد:
درمان دارویی
داروهای هورمونی خط اول درمان فیبروم هستند؛ این داروها تا حد زیادی می‌توانند در رفع علائم بیماری کمک‌کننده باشند.
درمان جراحی
شیوه‌های مختلف جراحی برای درمان فیبروم هم‌اکنون در دسترس است؛ براساس شرایط و علائم پزشک تصمیم می‌گیرد که چه شیوه‌ای برای شما مناسب‌تر خواهد بود.
تشخیص دقیق علت رحم هتروژن
برای تشخیص دقیق علت رحم هتروژن، پزشک ممکن است علاوه بر سونوگرافی، آزمایش‌های دیگری مانند:
- بیوپسی اندومتر: نمونه‌برداری از پوشش داخلی رحم برای بررسی وجود سلول‌های سرطانی یا غیر طبیعی
- هیستروسالپنگوگرافی (HSG): بررسی شکل و اندازه رحم و لوله‌های فالوپ با استفاده از اشعه ایکس
- لاپاراسکوپی: جراحی برای بررسی مستقیم اندام‌های لگن و تشخیص بیماری‌ها
- هیستروسکوپی: روشی برای بررسی مستقیم داخل رحم با استفاده از یک دوربین کوچک
- MRI: تصویربرداری رزونانس مغناطیسی برای ارزیابی دقیق‌تر بافت رحم و تشخیص بیماری‌های مانند آدنومیوز
- آزمایش خون: برای بررسی سطح هورمون‌ها و وجود نشانگرهای التهابی
جمع بندی
سونوگرافی یک شیوه تصویربرداری است که در سال‌های اخیر به دلیل فواید بسیار آن کاربرد گسترده‌ای در علم پزشکی پیدا کرده است. در این شیوه تصویر برداری از امواج صوتی برای بررسی احشای درونی بدن استفاده می‌شود. یکی از مواردی که ممکن است در گزارش سونوگرافی دیده شود، رحم هتروژن است. رحم هتروژن به معنای توده‌‌ای با ظاهر یکنواخت در سونوگرافی است. یکی از دلایل شایع بروز رحم هتروژن فیبروم‌ها هستند. فیبروم یک توده خوشخیم بافت رحم است که درصورتی که علامتدار نشود، نیاز به درمان خاصی ندارد. با این حال لازم است در این باره با پزشک خود مشورت کنید.
سوالات متداول در مورد رحم هتروژن
آیا رحم هتروژن بر بارداری تأثیر میگذارد؟
در برخی موارد، رحم هتروژن میتواند بر باروری تأثیر بگذارد و باعث مشکل در لانهگزینی تخمک یا سقط مکرر شود. اما بسیاری از زنان مبتلا به رحم هتروژن قادر به بارداری و زایمان طبیعی هستند.
آیا رحم هتروژن نشانه بیماری است؟
خیر، رحم هتروژن همیشه نشانه بیماری نیست. در بسیاری از موارد، این وضعیت به صورت اتفاقی در سونوگرافی تشخیص داده می‌شود و هیچ علامتی ندارد. اما در برخی موارد، میتواند نشان دهنده وجود بیماری‌های زمینه‌ای باشد.
شما می‌توانید با استفاده از سامانه آنلاین طبینجا از متخصص زنان و زایمان ما مشاوره بگیرید.
