انسان موجودي است اجتماعی که براي ادامه حیات و تأمین نیازهاي اولیه خود نیازمند برقراري ارتباط متقابل با دیگران است. انسان به جز نیازهاي اولیه خود (لباس، غذا، خواب، مسکن و …) نیازهاي دیگري هم دارد که نقش مهمی در زندگی او ایفا می نماید (نیاز به محبت کردن، محبت دیدن، مصاحبت با دیگران و …). بدیهی است تأمین این نیازها منجر به تأمین بهداشت روانی افراد خواهد شد. معلولان نیز به عنوان یکی از گروههاي متعلق به جامعه، از این قاعده مستثنی نبوده و علاقمند هستند تا با دیگران ارتباط معقولی داشته باشند.
ارتباط معلولین با دیگران
یکی از تنگناهاي عمده عزیزان معلول، ارتباط دیگران با آنهاست. اکثریت افراد جامعه متأسفانه بدون در نظر گرفتن شرایط و توانمندي هاي معلولین به طور خواسته یا نا خواسته و بیشتر با هدف دلسوزي و ترحم، در تعامل با افراد معلول افراطی با آنان رفتار کرده که این امر ضربات روحی جبران ناپذیري را به آنان وارد می سازد. نکته مهمی که باید به آن توجه داشت آن است که افراد معلول در کنار محدودیت هاي خود از توانمندي هایی نیز برخوردارند که در صورت ایجاد بستر مناسب می تواند تقویت گردد.
معلولیت چیست؟
معلولیت: بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی( 1981 )، معلولیت عبارت است از ایجاد اختلال در رابطه بین فرد ومحیط. به بیان دیگر، معلولیت مجموعه اي از عوامل جسمی، ذهنی، اجتماعی و یا ترکیبی از آنها که به نحوي در زندگی شخص اثر سوء برجاي گذاشته ومانع زندگی وي به صورت طبیعی می گردد.
نحوه برخورد با معلولیت
در رابطه با معلولیت به توصیه هاي ذیل توجه داشته باشید:
- قبل از کمک سوال کنید. اصل اول را همیشه بر این بگذاریم که از افراد داراي معلولیت درباره کمک خواستن سؤال کنیم. این افراد کمک لازم ندارند، مگر آنکه خودشان درخواست کنند یا احساس می کنیم کمک لازم دارند و اگر این حس را داشتیم پیشنهاد کمک بدهیم. همیشه از افراد داراي معلولیت سؤال کنید که آیا به کمک نیاز دارند؟ هرگز بدون سؤال کردن، بدن، عصا و ویلچر فرد را نگیرید. به حریم خصوص یشان احترام بگذارید و بدانید معلولیت باعث نمی شود افراد حریم خصوصی نداشته باشند. در غالب اوقات فرد معلول زمانی که نیاز به کمک داشته باشد خود اقدام به برقراري ارتباط خواهد کرد.
- به جاي آن که با پرستار فرد صحبت کنید، مستقیما با خودش صحبت کنید. به جاي صحبت کردن با همراه فرد کم توان، خود او را مستقیما مورد خطاب قرار دهید. مکالمه با فردي که داراي معلولیت است کاري بسیار خوب است؛ اما این صحبت باید به شکلی کاملا عادي باشد یعنی به نحوي که شما با هر فرد عادي دیگري ممکن است صحبت کنید. به حریم خصوصی فرد کم توان احترام بگذارید و درباره معلولیت او کنجکاوي نکنید.
- از ساختن پیش فرض در ارتباط با کم توانان پرهیز کنید، معلولین خود بهترین قاضی درباره میزان توانایی هاي خویش هستند؛ اینکه از عهده چه کارهایی می توانند برآیند. به یاد داشته باشید که درباره چگونگی انجام فعالیت هاي آنان تصمیم گیري نکنید. بدانیم که تحمیل بایدها و نبایدها به معلولین در حقیقت اعمال نوعی خشونت بر علیه آنهاست.
- استفاده از کلمات صحیح، به جاي گفتن فرد معلول یا از کار افتاده از واژه (فرد داراي معلولیت) استفاده کنید. در هنگام مصاحبت با افراد معلول از گفتن کلمات تحریک آمیز اجتناب ورزید مثلا در هنگام روبرو شدن با فردي که ام اس دارد، به جاي گفتن کلماتی مانند ام اسی است و … به صورت شفاف بگویید که این شخص بیماري ام اس دارد. افراد داراي معلولیت را، با هر نوع کم توانی که دارند، با کلمات داراي بار معنایی منفی همچون قربانی و یا رنج کشیده مورد خطاب قرار ندهیم .
- در برخورد با افراد ناشنوا باید آرام و شمرده صحبت کرد و موقع صحبت روي خود را به سمت فرد نگهداشت تا بتواند با لب خوانی منظور ما را درك کند. صحبت با صداي بلند باعث می شود که وي نتواند منظور ما را به خوبی درك کند. چون در این حالت، لب خوانی مشکل می شود.
- در هنگام مکالمه با افراد معلول داراي محدودیت هاي گفتاري، با صبر و حوصله به حرف هاي او گوش دهید، مابین صحبت هاي او نپرید و به جاي او سخن نگویید.
- افراد عادي جامعه هنگام مواجه شدن با یکدیگر و بروز احساسات مثبت با یکدیگر دست میدهند. در هنگام برخورد با افراد داراي معلولیت به دلیل وجود برخی از محدودیتها در دست دادن به آنها عجله نکنید و اجازه دهید اول آنها در این امر پیش قدم گردند. بدون دست دادن، با نشان دادن چهره بشاش و خندان هم می توان در برقراري ارتباط سازنده و دوستانه موفق بود.
- هیچگاه در مورد چگونگی بروز معلولیت از افراد معلول سوال نپرسید. چنانچه ضرورتی در آن احساس می کنید بهتر است ابتدا شرایط مناسبی را آماده کنید تا فرد معلول با رغبت به سوالات شما پاسخ دهد.
- با افراد داراي معلولیت بزرگسال، مانند دیگر بزرگسالان برخورد کنید و با لحن کودکانه ( کمتر از سن شان) با آنها سخن نگویید.
به یاد داشته باشید که معلولیت به معنی از کارافتادگی و منزوي شدن نیست؛ بسیاري از افراد داراي معلولیت در بسیاري زمینها توانمند بوده و میتوانند در صورت مناسب بودن شرایط به طور مستقل زندگی کنند.
شما میتوانید با استفاده از سامانه طبینجا بصورت آنلاین از متخصصین روانشناسی ما نوبت بگیرید.