استخوان های بدن در محل مفاصل به هم متصل شده و این اتصال حرکت آنها را تسهیل میکند. مفاصل بدن به دو دسته مفاصل محوری (شامل ستون مهره ها، لگن ،مچ پاو…)و مفاصل محیطی (شامل مفصل بین انگشتان، زانو و…) تقسیم می شود. مچ پا در انسان از محل تلاقی استخوانهای ساق پا (شامل تیبیا و فیبولا) و استخوانهای مچ پا (شامل تالوس) تشکیل شده است. این سه استخوان در محل مچ پا ،در تماس با یکدیگر، سه مفصل تشکیل می دهند. این سه مفصل حرکات مچ پا را تسهیل می کند و به این وسیله میتواند در جهت بالا، پایین و طرفین چرخش داشته باشد. یکی دیگر از وظایف مفصل مچ پا ،تحمل وزن بدن می باشد . نیروی وارده از وزن توسط این مفصل به زمین منتقل میگردد. رباط ها و تاندون عضلات ساق پا از مفصل مچ محافظت می کنند. مثل مچ پا به علت تحمل وزن بدن و اهرمی برای حرکت ،می تواند دچار آسیب و چرخش شود. بر اساس شواهد بالینی ،مفصل مچ پا شایعترین مفصلی هست که دچار آسیب می شود. علاوه بر شکستگی ها و در رفتگی ها، تورم مفصل مچ پا یکی از شکایت های نسبتا شایع مراجعه به کلینیک های ارتوپدی میباشد.
تورم مچ پا در ناحیه قوزک و قسمت انتهایی ساق پا
تورم مچ پا در ناحیه قوزک و قسمت انتهایی ساق پا نمایان میشود گاهی اوقات شدت این تورم در حدی است که با چشم دیده میشود و گاهی اوقات تورم خفیف بوده و تنها از مقایسه مفصل درگیر با مفصل سمت مقابل، تشخیص داده می شود. مفصل متورم معمولاً دردناک بوده و موجب اختلال در راه رفتن فرد می شود. شایع ترین علت تورم مچ پا به دنبال ایستادن های طولانی مدت می باشد. سیاهرگ های اندام تحتانی در داخل مجرای خود دریچه هایی به نام دریچه های لانه کبوتری دارند. این دریچه ها کمک می کند تا خون بر خلاف جهت گرانش زمین به سمت قلب پمپاژ شود و از بازگشت خون به سمت پایین جلوگیری می کند. ایستادن های طولانی مدت باعث غلبه نیروی گرانش زمین بر عملکرد این دریچه ها شده و بدین ترتیب خون در پاها تجمع پیدا میکند و افراد میتوانند دچار تورم پاها به ویژه در ناحیه مچ پا شود. افرادی که مبتلا به چاقی و اضافه وزن هستند ،فشار بیشتری به پاها وارد می شود به تدریج این دریچه ها عملکرد خود را از دست میدهند .به همین جهت چاقی و اضافه وزن با تورم مچ پاها ارتباط مستقیم دارد. دوران بارداری یکی از دورانی است که افراد دچار تورم پاها ،به ویژه ناحیه مچ میشوند. فشاری که از رحم و جنین به سیاهرگ های اندام تحتانی وارد می شود ،مانع از پمپاژ خون به سمت بالا شده و خون در پای این افراد تجمع پیدا کرده و موجب تورم میشود. آسیب و ضربه به مچ پا می تواند سبب آسیب رباط ها و مفاصل مچ پا شود به دنبال این آسیب در اجزای تشکیل دهنده مچ پا التهاب ایجاد شده و این التهاب موجب تورم مچ پا میشود. گاهی اوقات این آسیب همراه با کشیدگی تاندون ها و شکستگی استخوان ها بوده که نیازمند بیحرکتی با آتل و یا گچ دارد.
عروق لنفاوی
عروق لنفاوی، مایع میان بافتی را جمع آوری کرده و در نهایت به گردش خون باز می گرداند. این مایع حاوی مقدار قابل توجهی پروتئین بوده و لنف نامیده می شود. انسداد در مسیر عروق و غد لنفاوی، مانع از جمعآوری آب میان بافتی شده و این افراد می توانند دچار تورم در قسمت های مختلف بدن به ویژه پاها بشوند. گاهی اوقات تورم در مفصل مچ پا به علت التهاب مفصل میباشد. مفصل ملتهب گرم، متورم، و قرمز بوده و حرکات آن محدود و دردناک می باشد. عفونت های مختلف می توانند مفاصل را درگیر کنند که به این بیماری آرتریت عفونی (سپتیک )گفته می شود و نیازمند درمان فوری با آنتی بیوتیک وسیع الطیف مناسب است. بیماریهای روماتولوژی نظیر رماتیسم مفصلی، لوپوس، سارکوئیدوز و.. میتوانند در سیر علائم خود سبب درگیری مفصل بشوند. نارسایی قلبی و کلیوی می تواند موجب تورم پاها به ویژه در ناحیه موجب شود که در چنین مواقعی بررسی عملکرد قلبی و کلیوی لازم هست.
کمبود آلبومین
یکی دیگر از علل تورم مچ پا کمبود آلبومین هست. آلبومین نوعی پروتئین در جریان خون بوده که از نشت مایع از رگها به بافت جلوگیری می کند در مواقعی که سطح آلبومین خون پایین باشد مایع از رکاب وارد بافت شده و موجب تورم بافتی می شود. کاهش آلبومین می تواند در نارسایی های کبدی، انتروپاتی های گوارش، سرطان ها و… دیده شود. مصرف برخی داروها میتوانند موجب تورم مچ پا شوند که از این دسته می توان به داروهای کنترل کننده فشار خون( نظیر آملودیپین) و داروهای هورمونی( نظیر قرص های ضدبارداری) اشاره کرد. شرح حال بالینی و دارویی کامل و بررسی عملکرد کلیه و قلب، در تشخیص علت تورم پا و انتخاب درمان مناسب، لازم و کمک کننده می باشد. در تمامی علل تورم مچ پا، توصیه به کاهش وزن و عدم وزن گذاری روی مفصل درگیر میشود.
شما میتوانید با استفاده از سامانه طبینجا بصورت آنلاین از متخصص ارتپدی ما نوبت بگیرید.