مصرف خودسرانه ویتامین دی در بین مردم به دلیل شناخته شدن نقش مؤثر آن در متابولیسم استخوان، عملکرد قلب، ریه، و سیستم ایمنی بسیار افزایش یافته است. با وجود اینکه مصرف مقادیر توصیه شده این ویتامین مفید عموماً بی‌خطر است، اما مصرف بیش از حد آن می‌تواند منجر به عوارض خطرناکی شود.
مسمومیت با ویتامین دی در مصرف خودسرانه ویتامین دی
مصرف دوزهای بالای ویتامین دی می‌تواند منجر به افزایش ویتامین دی خون (Hypervitaminosis D) و مسمومیت با ویتامین دی (Toxicity) شود. ویتامین دی می‌تواند به مقادیر زیر در خون وجود داشته باشد.
• کمبود ویتامین دی (deficiency): کمتر از 20 نانوگرم در میلی‌لیتر
• ناکافی بودن ویتامین دی (insufficiency): تا 20-29 نانوگرم در میلی‌لیتر
• نرمال : 30 تا 50 نانوگرم در میلی‌لیتر
• بالاتر از 50 نانوگرم در میلی‌لیتر : مسمومیت ویتامین دی
چه دوزی از ویتامین دی برای جلوگیری از کمبود آن توصیه می‌شود؟
مصرف مکمل‌های ویتامین دی برا جلوگیری از ایجاد کمبود این ویتامین در افراد مختلف با دوزهای زیر توصیه می‌شود:
• زیر یک سال: 400 واحد در روز (معادل یک سی سی یا 20تا 25 قطره از قطره‌های ویتامین آ د ایرانی)
• یک تا 70 سال: 600 واحد در روز
• بالای 70 سال: 800 واحد در روز
قرصهای ویتامین دی 50.000 واحدی که به شکل پرل‌های مرواریدی شکل در بازار وجود دارند، تنها برای درمان کمبود ویتامین دی با مدت زمان توصیه شده توسط پزشک به صورت هفتگی به کار برده می‌شوند و مصرف روزانه آنها باعث ایجاد عوارض می‌شود. آمپول‌های 300.000 واحدی ویتامین دی تنها به صلاح‌دید پزشک در افرادی که به دلایل خاصی دچار مشکل در جذب ویتامین دی هستند، مصرف می‌شود و مصرف خودسرانه آنها به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.
چه دوزی از ویتامین دی مضر است؟
مطالعات نشان داده است که دوزهای بالاتر از 4000 واحد در روز به مدت طولانی می‌تواند باعث باعث افزایش کلسیم خون و سایر عوارض مصرف خودسرانه ویتامین دی شود. دوز بالاتر از 10.000 واحد روزانه باعث ایجاد مسمومیت می‌شوند. برای مثال مصرف روزانه پرل‌های ویتامین دی که دوز آن 50.000 واحد است، یا مصرف بی‌رویه آمپول‌های ویتامین دی که دوز 300.000 دارند، می‌تواند باعث ایجاد مسمومیت با ویتامین دی شود.
عوارض مسمومیت با ویتامین دی
افزایش سطح ویتامین دی در بدن می‌تواند گاهی بی‌علامت باشد، و گاهی نیز علائم زیر ایجاد کند. افزایش کلسیم خون، افزایش پتاسیم خون و افزایش کلسیم ادرار از عوارض مسمومیت با ویتامین دی است. از عوارض خطرناک آن ایجاد نارسایی حاد کلیه است.
• علائم عضلانی-اسکلتی: درد استخوان، کمردرد، ضعف عضلانی.
• علائم گوارشی: تهوع، استفراغ، درد شکم، بی‌اشتهایی، یبوست، پرنوشی، زخم معده و التهاب لوزالمعده (پانکراتیت)
• علائم کلیوی: پرنوشی، پرادراری، کم‌آبی بدن (دهیدراتاسیون)، سنگ کلیه و نارسایی کلیه
• علائم قلبی: افزایش فشار خون، تغییرات نوار قلب، اختلال ریتم قلب (آریتمی)
• علائم عصبی-روانی: بی‌قراری، سردرد، اختلال تمرکز، گیجی، بی‌تفاوتی، خواب‌آلودگی، افسردگی، سایکوز (روان‌پریشی)، کاهش سطح هوشیاری و کما.
• سایر علائم : آسیب به قرنیه چشم، از دست دادن شنوایی، و رسوب کلسیم در اطراف گوش
عوارض مصرف خودسرانه ویتامین دی در شیرخواران و کودکان
• خواب‌آلودگی
• گریه ای که آرام نمی‌شود
• خوب شیر نخوردن
• اختلال رشد
• بی‌قراری
• استفراغ
• یبوست
• افزایش فشار خون
نکته پایانی:
بهترین راه جلوگیری از عوارض مصرف خودسرانه ویتامین دی، چک سطح ویتامین دی خون خود قبل از شروع مصرف این دارو است. با توجه به شیوع بالای کمبود ویتامین دی در جمعیت ایران، قرصهای ویتامین دی 50.000 به صورت ماهیانه به افراد به صورت رایگان داده می‌شود که با توجه به بالا نبودن دوز آن، احتمال مسمومیت کم است ولی باید از مصرف طولانی‌مدت خودداری کرد.
حتما مطالعه کنید: ارتباط ویتامین دی و افسردگی
شما میتوانید با استفاده از سامانه طبینجا بصورت آنلاین از متخصص تغذیه ما نوبت بگیرید.
