لاپاراسکوپی چیست و چگونه انجام می‌شود؟

لاپاراسکوپی چیست و چگونه انجام می‌شود؟

احتمالا اسم جراحی لاپاروسکوپی تاکنون به گوشتان خورده است؛ جراحی لاپاراسوکوپی یا جراحی درون بینی شیوه‌ای از جراحی است که امروزه بسیار پرطرفدار شده است و بسیاری از جراحی‌ها به این شیوه انجام می‌شوند. 

در متن پیش رو قصد داریم شما را با این شیوه جراحی، کاربردها و عوارض آن آشنا کنیم. 

 

در این مقاله می‌خوانید:

• لاپاروسکوپی چیست؟

• چرا لاپاروسکوپی انجام می‌شود؟

• خطرات جراحی لاپاروسکوپی چیست؟

• فواید جراحی لاپاروسکوپی

• چطور برای انجام جراحی لاپاروسکوپی آماده شویم؟

• جراحی لاپاروسکوپی چگونه انجام می‌شود؟

• ریکاوری پس از جراحی لاپاروسکوپی چه مدت زمان می‌برد؟

• نتایج حاصل از لاپاروسکوپی تشخیصی

 

 

لاپاروسکوپی چیست؟

لاپاروسکوپی که به آن جراحی درون بینی هم گفته می‌شود، یک شیوه جراحی است که برای معاینه و درمان ارگان‌های درون شکم استفاده می‌شود. جراحی لاپاروسکوپی یک شیوه کم‌خطر با تهاجم حداقلی است که تنها نیاز به برش‌های بسیار کوچکی دارد. 

جراحی لاپاروسکوپی به کمک ابزارهایی به نام لاپاروسکوپ صورت می‌گیرد که به جراح اجازه می‌دهد درون شکم را ببیند.
لاپاروسکوپ‌ها لوله‌های باریکی هستند که در انتها دوربین‌های بسیار قوی به آن‌ها وصل است. این وسیله به کمک برش کوچکی که در سطح شکم داده می‌شود، داخل بدن رفته و سپس تصویر احشای درون شکمی بر روی مانیتور انداخته می‌شود؛ بدین ترتیب جراح می‌تواند اجزای داخلی شکم را بررسی کند. 

لاپاروسکوپی به جراح اجازه می‌دهد که درون شکم را بدون نیاز به جراحیِ باز بررسی کند و نیز در صورت نیاز نمونه‌ی بافتی بردارد که به آن بیوپسی گفته می‌شود. 

 

 

چرا لاپاروسکوپی انجام می‌شود؟

لاپاروسکوپی به دو منظور انجام می‌شود؛ تشخیص و درمان.
در موارد لاپاروسکوپی تشخیصی پزشک به منظور تشخیص منشا درد شکمی و یا لگنی آن را انجام می‌دهد. معمولا زمانی انجام می‌شود که سایر روش‌های غیرتهاجمی نتوانسته‌اند علت درد را پیدا کنند. در اغلب موارد منشا درد با روش‌هایی از قبیل MRI و سی‌تی اسکن و سونوگرافی تشخیص داده می‌شود.
در صورتی که این روش‌ها اطلاعات کافی در اختیار پزشک معالج قرار ندهند، بیمار کاندید جراحی لاپاروسکوپی تشخیصی می‌شود؛ علاوه بر این ممکن است لاپاروسکوپی به منظور برداشت نمونه بافتی یا بیوپسی درخواست شود. 

پزشک ممکن است برای بررسی هریک از ارگان‌های زیر لاپاروسکوپی تشخیصی درخواست کند:

• آپاندیس

• کیسه صفرا

• کبد

• پانکراس

• روده باریک و بزرگ

• طحال

• معده

• ارگان‌های لگنی یا تولیدمثلی

با مشاهده هر یک از موارد بالا، پزشک می‌تواند وجود هر یک از موارد زیر را تشخیص دهد:

• توده یا تومور شکمی

• مایع در فضای شکمی

• بیماری کبدی

• مرحله سرطان

در موارد درمانی، لاپاروسکوپی عموما در سه حوزه زیر می‌تواند کمک‌کننده باشد:

• بیماری‌های زنان از قبیل برداشتن تخمدان و یا رحم

• بیماری‌های سیستم گوارشی از قبیل برداشتن کیسه صفرا( کوله سیستکتومی)، طحال( اسپلنکتومی) و یا آپاندیس( آپاندکتومی)

• بیماری‌های کلیه و مجاری ادرار از قبیل اصلاح بیضه نزول نکرده (کریپتورکیدیسم)

 

 

خطرات جراحی لاپاروسکوپی چیست؟

بیشتر خطرات و عوارض احتمالی جراحی لاپاروسکوپی شامل خونریزی، عفونت و آسیب به ارگان‌های درون شکم است.
با این حال همه عوارض نامبرده نادر هستند. پس از انجام لاپاروسکوپی لازم است نسبت به بروز علائم عفونت آگاه باشید؛ در صورت بروز هر یک از موارد زیر، پزشکتان را مطلع سازید:

• درد شکمی که با گذشت زمان بدتر می‌شود

• تب و لرز

• خونریزی، تورم و یا ترشح از ناحیه‌های برش

• حالت تهوع و یا استفراغ طول‌کشیده

• سرفه مداوم

• تنگی نفس

• عدم دفع ادرار

• سبکی سر 

در موارد بسیار نادر احتمال آسیب احشای درونی وجود دارد که خودش را با خونریزی و ترشح از محل نشان می‌دهد؛ در این صورت جراحی دیگری برای ترمیم عضو آسیب‌دیده لازم می‌شود. 

سایر عوارض نادر احتمالی شامل موارد زیر است:

• عوارض بی‌هوشی عمومی

• عفونت محوطه شکم

• لخته خونی که می‌تواند وارد لگن، پا و یا ریه شود

در برخی موارد ممکن است پزشک تشخیص دهد که انجام جراحی لاپاروسکوپی تشخیصی برای شما پرخطر است؛ این مورد به ویژه برای افرادی مطرح می‌شود که پیش از این سابقه جراحی شکم داشته اند و در حال حاضر جراحی مجدد با خطر چسبندگی احشای درونی شکم همراه است. انجام جراحی لاپاروسکوپی در این موارد می‌تواند مدت بیشتری زمان ببرد و با خطر بیشتری همراهی داشته باشد. 

 

 

فواید جراحی لاپاروسکوپی

جراحی لاپاروسکوپی نسبت به جراحی باز یا لاپاروتومی فواید بسیار زیادی دارد؛ از جمله:

• برش‌های کوچک‌تری زده می‌شود

• دید بهتر و دقیق‌تری به جراح می‌دهد

• دوره ریکاوری سریع‌تر طی می‌شود و بیمار زودتر می‌تواند فعالیت‌های طبیعی را از سر بگیرد

• بیمار درد کم‌تری می‌کشد و زخم‌ها سریع‌تر ترمیم می‌شوند

 

 

چطور برای انجام جراحی لاپاروسکوپی آماده شویم؟

پیش از جراحی لازم است پزشکتان را درباره هر نوع دارویی که مصرف می‌کنید- حتی مسکن‌ها و سایر داروهای بدون نسخه- مطلع سازید و او شما را درباره قطع یا ادامه دادن دارو پیش از عمل راهنمایی می‌کند. 

پزشک ممکن است دوز داروهایی را که می‌توانند بر روی نتایج جراحی تاثیر گذارند، تغییر دهد؛ از جمله:

• داروهای ضدانعقاد و رقیق‌کننده‌ی خون از قبیل وارفارین و پلاویکس

• ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی( NSAID ها) از قبیل آسپرین و ایبوبروفن

• داروهای گیاهی و مکمل‌ها

• ویتامین K

علاوه بر این درصورتی که باردار هستید و یا احتمال می‌دهید که باردار هستید، لازم است پزشکتان را در جریان قرار دهید؛ انجام جراحی لاپاروسکوپی در این صورت ممکن است با خطر آسیب به شما یا جنین همراهی داشته باشد. 

پیش از انجام جراحی پزشک ممکن است برایتان آزمایش خون، ادرار، نوار قلب و یا گرافی ساده قفسه سینه درخواست کند؛ علاوه بر این ممکن است سایر روش‌های تصویربرداری از قبیل سونوگرافی یا MRI  برایتان درخواست شود. 

این تصاویر به پزشک کمک می‌کنند تا بهتر ناهنجاری درون شکم را بشناسد و از طرفی تصویر دقیقی از فضای درون شکم به پزشک می‌دهند که کمک می‌کند جراحی لاپاروسکوپی بهتر انجام شود.

 

 

جراحی لاپاروسکوپی چگونه انجام می‌شود؟

لاپاروسکوپی معمولا به صورت سرپایی انجام می‌شود؛ به این معنی که پس از جراحی خیلی زود مرخص می‌شوید؛ لاپاروسکوپی معمولا در بیمارستان و یا مراکز جراحی انجام می‌شود. 

برای انجام لاپاروسکوپی تحت بی‌هوشی عمومی قرار می‌گیرید؛ این بدین معنی است که در طول جراحی خواب هستید و چیزی احساس نمی‌کنید. برای بی‌هوشی عمومی پزشک از دست رگ می‌گیرد و از این طریق داروی بی‌هوشی را تزریق می‌کند و علاوه بر این از طریق رگ می‌تواند مایعات ضروری را تزریق کند تا دچار کم‌آبی یا دهیدراتاسیون در طول عمل نشوید. 

در برخی موارد ممکن است بی‌هوشی موضعی انجام شود؛ طی بی‌هوشی موضعی تنها ناحیه عمل بی‌حس می‌شود و چیزی احساس نمی‌کنید. 

در آغاز لاپاروسکوپی پزشک یک برش کوچک در کنار ناف ایجاد می‌کند و از طریق آن لوله‌ی درازی را به نام کانولا وارد می‌کند؛ کانولا برای این استفاده می‌شود که شکم با گاز کربن دی اکسید پر شده؛ کربن دی اکسید به پزشک کمک می‌کند تا درون شکم را با وضوح بیشتری ببیند. 

به محض این که شکم متسع می‌شود؛ پزشک از طریق برش‌های کوچک لاپاروسکوپ را وارد شکم می‌کند. دوربین کوچک متصل به لاپاروسکوپ به پزشک اجازه می‌دهد تا درون شکم را ببیند و تصویر احشا با وضوح بالا بر روی مانیتور ثبت شود. 

تعداد و اندازه برش‌ها بستگی به ارگانی دارد که پزشک می‌خواهد بررسی کند؛ عموما بین 1تا 4 برش که هر یک 1 تا 2 سانتیمتر هستند، لازم می‌شود. این برش‌ها به جراح کمک می‌کنند تا ابزارهای مورد نیاز برای جراحی را وارد شکم کند. 

پس از پایان جراحی وسایل خارج شده و برش‌ها بخیه زده می‌شوند. 

 

 

ریکاوری پس از جراحی لاپاروسکوپی چه مدت زمان می‌برد؟

پس از این که جراحی تمام می‌شود، چند ساعت قبل از ترخیص تحت نظر هستید. علائم حیاتی‌تان از قبیل تعداد تنفس و ضربان قلب به دقت تحت نظر قرارگرفته می‌شوند و عوارض احتمالی بی‌هوشی عمومی مورد بررسی قرار می‌گیرند. 

زمان ترخیص بسته به شرایط مختلف فرق می‌کند و به عوامل زیر بستگی دارد:

• سلامت عمومی شما 

• نوع بی‌هوشی

• واکنش بدن نسبت به جراحی

در برخی موارد ممکن است لازم باشد که در طول شب در بیمارستان بمانید. 

در صورتی که تحت بی‌هوشی عمومی قرار گرفته باشید، یک دوست یا آشنا لازم است همراهتان باشد تا شما را به منزل برگرداند؛ زیرا معمولا چند ساعتی زمان می‌برد تا اثر بی‌هوشی عمومی از بدن برود و از این رو رانندگی ممکن است خطرناک باشد. 

در طی روزهای پس از جراحی ممکن است درد خفیف و آزاردهنده‌ای را در محل برش‌های جراحی احساس کنید؛ هر دردی باید پس از گذشت چند روز برطرف شود. پزشک ممکن است برایتان مسکن تجویز کند. 

علاوه بر این درد شانه پس از عمل جراحی هم شایع است؛ این درد به دلیل گاز کربن‌دی‌اکسیدی است که حین عمل وارد شکم شده و باعث تحریک دیافراگم شده است. از آن جایی که برخی اعصاب عضله دیافراگم با شانه مشترک است، درد می‌تواند از دیافراگم به شانه منتقل شود. علاوه بر این ممکن است نفخ هم داشته باشید. همه این علائم باید پس از گذشت چند روز برطرف شوند. 

اغلب طی یک هفته می‌توانید به همه فعالیت‌های معمولتان بازگردید؛ عموما لازم است به منظور پیگیری‌های بعدی حدود دو هفته بعد پزشکتان را ملاقات کنید. 

برای این که دوره ریکاوری سریع‌تر طی شود، می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:

• سعی کنید هر چه زودتر انجام فعالیت‌های سبک را آغاز کنید تا از بروز لخته خون پیشگیری کنید. 

• نسبت به حالت طبیعی بیشتر استراحت کنید و بخوابید. 

• لباس‌های گشاد بپویشید.

 

 

نتایج حاصل از لاپاروسکوپی تشخیصی

درصورتی که حین لاپاروسکوپی نمونه بافتی یا بیوپسی برداشته شود، برای پاتولوژیست فرستاده می‌شود؛ پاتولوژیست نمونه را بررسی می‌کند و نتیجه را اعلام می‌کند. درصورتی که لاپاروسکوپی طبیعی باشد، مواردی از قبیل فتق، خونریزی و یا انسداد رد می‌شوند. 

با این حال لاپاروسکوپی می‌تواند هر یک از موارد زیر را تشخیص دهد:

• انسداد 

• فتق

• آپاندیسیت یا التهاب آپاندیس

• فیبروم یا رشد غیرطبیعی در رحم 

• کیست یا تومور

• سرطان

• کوله سیستیت یا التهاب کیسه صفرا که عموما در پی سنگ کیسه صفرا رخ می‌دهد

• اندومتریوز، نوعی بیماری که در آن بافت مشابه دیواره رحم در مناطق دیگری از بدن رشد می‌کند

• بیماری التهابی لگن که ارگان‌های تولیدمثلی را درگیر می‌کند

• آسیب یا تروما به احشای درونی شکم

درصورت تشخیص هر یک از موارد گفته شده پزشک شما را مطلع می‌کند تا درمان مناسب برایتان انجام شود. 

 

 

شما می‌توانید با استفاده از سامانه طبینجا به صورت آنلاین از فوق تخصصین لاپاروسکوپی ما نوبت بگیرید.