آزمایش خون مخفی در مدفوع (FOBT) مخفف اصطلاح fecal occult blood test است. این امکان وجود دارد که پزشک براساس علائم و یا جواب آزمایشات اخیرتان این تست را برای شما درخواست کرده باشد.
در متن پیش رو قصد داریم تا شما را با این آزمایش، کاربرد و نتایج آن آشنا کنیم. با طبینجا همراه باشید.
آزمایش خون مخفی در مدفوع چیست؟
هدف آزمایش خون مخفی در مدفوع یا FOBT یافتن مقادیر میکروسکوپی خون در مدفوع است که ممکن است با چشم و بطور معمول دیده نشوند. نتایج مثبت این تست ممکن است نشاندهندهی مشکلی در سیستم گوارشی باشد. در این صورت و در قدم بعدی پزشک به دنبال منشا خونریزی میگردد.
علت خون در مدفوع چیست؟
هریک از موارد زیر ممکن است باعث پیدایش خون در مدفوع شوند:
-پولیپهای خوشخیم و یا بدخیم رودهی بزرگ (پولیپ به رشد غیرطبیعی بافت پوشانندهی دیوارهی روده گفته میشود.)
–هموروئید (وریدهای ملتهب در ناحیهی مقعد و بخش انتهایی رودهی بزرگ که ممکن است پاره شده و خونریزی بدهند.)
-شکاف مقعدی
–بیماری التهابی روده یا IBD که کرون و کولیت اولسراتیو در این دسته قرار میگیرند.
-عفونت رودهای
–زخمهای معده و یا دوازدهه
-بیماری دیورتیکولوز
خون ممکن است در مدفوع دیده نشود و فقط طی آزمایش OB مشخص شود. ممکن است با چشم دیده شود و یا خودش را بصورت مدفوع شل و سیاه به نام ملنا نشان دهد.
چطور آزمایش OB یا خون مخفی مدفوع بدهم؟
برای انجام آزمایش خون مخفی مدفوع نیاز است نمونههای مختلفی گرفته شود. لازم است این نمونهها به فاصلهی یک روز گرفته شوند، زیرا خونریزی ممکن است در زمانهای مختلفی رخ دهد و پیوسته نباشد. برای انجام آزمایش در منزل میتوانید کیتهای آزمایش را از داروخانه تهیه کنید ؛ ممکن است حین ملاقات، پزشک کینها را در اختیارتان قرار دهد.
نمونههای مدفوع در یک ظرف تمیز جمع آوری میشوند و سپس برای تجزیه و تحلیل برای مسئول آزمایشگاه فرستاده میشوند. پزشک ممکن است نمونهها را با استفاده از میکروسکوپ و یا آزمایشهای شیمیایی بررسی کند.
در نوعی از این تستها یک پد مخصوص را در توالت قرار میدهید و درصورت تغییر رنگ به پزشک اطلاع میدهید.
چطور برای انجام تست خون مخفی در مدفوع آماده شوم؟
نتایج تست خون مخفی در مدفوع به میزان زیادی بستگی به این دارد که چقدر برای انجام آزمایش آماده باشید. بنابراین بهتر است به دقت دستورالعملها را پیگیری کنید.
از آن جایی که برخی مواد غذایی خاص میتوانند نتایج تست را تغییر دهند، لازم است رژیم غذایی خاصی را برای 48 تا 72 ساعت قبل از انجام آزمایش رعایت کنید.
رژیم غذایی که لازم است پیش از انجام آزمایش رعایت کنید شامل:
-عدم مصرف هرگونه میوهی خام
-عدم مصرف هرگونه سبزیجات خام
-عدم مصرف گوشت قرمز؛ خوردن گوشت سفید مرغ منعی ندارد.
-خوردن کمتر از 250 میلی گرم غذاها یا نوشیدنیهای محتوی ویتامین C در 72 ساعت قبل از انجام آزمایش
پزشک احتمالا درباره داروهایی که مصرف میکنید از شما میپرسد. چون ممکن است لازم باشد 72 ساعت قبل از انجام آزمایش مصرف برخی از داروها را قطع کنید.
برخلاف کولونوسکوپی لازم نیست رودهتان را به طور کامل پاک کنید. اما در صورت داشتن هر یک از موارد زیر از انجام آزمایش خودداری کنید:
-اسهال
-کولیت
-یبوست
-دیورتیکولوز
-زخم معده یا دوازدهه
-هموروئید
-در صورتی که در دوران قاعدگی هستید.
چه زمانی لازم است برای انجام تست خونی مدفوع یا OB اقدام کنم؟
کولونوسکوپی روشی است که امروزه برای تشخیص و غربالگری سرطان رودهی بزرگ یا کولون انجام میشود. اگر این آزمایش را طبق نیاز انجام ندهید، لازم است پس از سن 50 سالگی هر سال تست OB را بصورت روتین انجام دهید. برای غربالگری سرطانها و یا پولیپهای کولون لازم است علاوه بر انجام سالیانهی این تست، سیگموئیدوسکوپی هر 5 سال یک بار انجام شود. سیگموئیدوسکوپی مشابه کولونوسکوپی است با این تفاوت که لولهی منعطف تا رودهی بزرگ وارد نمیشود و تنها بخش انتهایی روده را بررسی میکند. البته فراموش نکنید درصورتی که پاسخ تست خون مخفی مثبت شود، احتمالا لازم میشود که کولونوسکوپی انجام دهید.
نتایج حاصل از تست خون مخفی مدفوع یا OB به چه معناست؟
از آن جایی که دیدن مقادیر کم خون در مدفوع طبیعی است این تست برای یافتن مقادیر بیشتر خون در مدفوع انجام میشود. اگر جواب آزمایش مثبت بود، به این معنی است که خون در مدفوع مشاهده شد. در قدم بعدی پزشک به دنبال منشا خونریزی میگردد. ممکن است کولونوسکوپی برای بررسی سیستم گوارشی تحتانی و یا آندوسکوپی برای بررسی سیستم گوارشی فوقانی انجام شود.
اگر طی انجام این تستها منشا خونریزی مشخص نشد، ممکن است کپسول اندوسکوپی برای شما درخواست شود. طی این کار لازم است کپسولی را که محتوی دوربین کوچکی است ببلعید. این دوربین کمک میکند تا بخشهایی از سیستم گوارشی که طی کولونوسکوپی و آندوسکوپی به خوبی دیده نمیشوند، بررسی شوند. این روش به خصوص به بررسی رودهی باریک کمک میکند.
جواب منفی تست به این معنی است که خونی در مدفوع مشاهده نشد. لازم است توصیههای پزشکتان را برای ادامهی غربالگریها دنبال کنید. اگر پزشک شک بالینی قوی به سرطان رودهی بزرگ داشته باشد، ممکن است درخواست تست مجدد بدهد.
آیا تست دیگری برای بررسی خون در مدفوع وجود دارد؟
بله.
تست ایمونوشیمیایی مدفوع یا FIT تستی است که میتوانید در منزل انجامش دهید. برای انجام این آزمایش لازم است بخشی از مدفوع را به یک کارت مخصوص بچسبانید. انجام این تست در خانه به مراتب راحتتر از FOBT است. هیچ محدودیت غذایی و آمادگی قبلی لازم ندارد.
کلام آخر
تست خون مخفی در مدفوع یا OB همیشه دقیق نیست؛ ممکن است پاسخ تست مثبت شود اما شما مبتلا به سرطان نباشید. در این صورت میگویند پاسخ تست مثبت کاذب شده است.
از سوی دیگر ممکن است شما مبتلا به سرطان باشید، اما پاسخ تست منفی شود. این درصورتی است که سرطان باعت خونریزی نشده باشد. در این صورت میگویند پاسخ تست منفی کاذب شده است.
شما میتوانید با استفاده از سامانه آنلاین طبینجا از متخصصین داخلی ما نوبت بگیرید.